Yumurtalık Tembelliği Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kadınlarda yaygın olarak görülen yumurta tembelliği, polikistik over sendromu olarak adlandırılmaktadır. Aslında bu durum yumurtalıklarda meydana gelen bir fonksiyon bozukluğudur. Normal şartlarda her ay kadınlarda düzenli olarak gelişmekte olan bir üreme hücresi çatlar ve döllenmeye hazır hale gelir, fakat bu rahatsızlığı yaşayan kadınlarda bu süreç oluşmaz. Bu durumun ana nedeni yumurtanın fonksiyonlarını düzgün yerine getirememesidir. Sorunun oluşumu çevresel faktörlere bağlı olabileceği gibi genetik de olabilmektedir. Normal kadınlarda tam adet döngüsünün ortasında yumurtlama olmaktadır ve genellikle 14. ve 25. günler arasında gebe kalınma şansı oldukça yüksektir. Fakat yumurtalık tembelliği durumu olması halinde bu durum 2 hatta 3 aya kadar gecikmeye neden olabilir. Dolaysıyla çocuk sahibi olma ihtimali düşer. Yumurta tembelliği bebek sahibi olamama başta olmak üzere birçok çeşitli duruma neden olabilir. Bu rahatsızlık aynı zamanda basit ve hızlı şekilde tedavisi olan bir hastalıktır, bu sebepten mutlaka hemen tedavi edilmelidir. Eğer tedavi edilmezse karaciğer yağlanması, diyabet, hipertansiyon, metabolik sendrom, kısırlık, depresyon ve anksiyete bozuklukları, hipertansiyon, uyku apnesi gibi rahatsızlara neden olabilmektedir.

Nedenleri

Yumurtalık tembelliğinin tam nedeni hormonların düzenli çalışmamasıdır. Hormonlar düzenli çalışmadığı için yumurtalıklardaki üreme hücrelerinin tam olarak büyüme ve gelişimi gerçekleşemez. Bu duruma bağlı olarak da hamilelik gerçekleşmez.

Fazla insülin de bu rahatsızlığın nedenleri arasındadır. Fazla insülin, androjen üretimini arttırdığından dolayı yumurtlamada güçlük çekilmesine neden olabilir.

Hormonların düzenli çalışamaması ise çevresel ve genetik faktörlere bağlıdır. Bu gibi durumlarla karşılaşılmaması için, mutlaka kadınların düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi gerekir. Bunların yanı sıra, görülen kemoterapi ve radyoterapi, sigara kullanımı, tiroit otoimmun hastalıkları, şiddetli endometriozis ve pelvik enflamatuar hastalık da yine yumurtalık tembelliğinin nedenleri arasında görülebilir.

Bu hastalığın nedenlerinden bir diğeri ise bazı tarım ilaçları, dioksinler, fitoöstrojenler, BPA, Bisfenol A, DBP gibi birtakım kimyasallar olabilir. Bu tür kimyasallar vücuttaki hormon üretim sürecini etkiler ve hormonal dengenin bozulmasına neden olabilir.

Belirtileri

• Düzensiz Adet Döngüsü

Yumurtlama bozukluğu olduğu için büyüyüp gelişmesi gereken yumurta hücresi her ay düzenli olarak gelişemez. Bu gecikmeye bağlı olarak adet döngüsü gecikir. Bu durum uzun aralıklarla veya bir süre hiç adet olamama şeklinde seyredebilir. En sık görülen belirtilerinden biridir.

• Karın Bölgesinde ve Kasıklarda Ağrı

Adet düzeninin bozulması ile birlikte karın ve kasık bölgesinde ağrıların oluşumu artabilir. Hatta baş ağrıları bile normalden fazla görülebilen belirtileri arasındadır.

• FSH/LH Hormon Testi Sonuçlarının Yüksek Olması

Normal bir kadında olması gereken, folikül uyarıcı hormon ve lüteinleştirici hormon değerlerine göre, yumurtalık tembelliği görülen kadınlarda bu değer, normal değerinin yaklaşık olarak 3 kat üzerinde görülür.

• Kilo Artışı

Hormon sisteminin bozulması vücutta insülin metabolizmasının da bozulmasına neden olur. Bu sebeple zaman içerisinde insülin direnci ortaya çıkar ve hızlı kilo alımı gerçekleşir, özellikle göbek etrafında kilo artışı ve yağlanma meydana gelir. Dikkat edilmediği takdirde obeziteye kadar gitme riski vardır.

• Yüz Bölgesinde Yağlanma

Bozulan hormon dengesi sebebiyle ciltteki sebum dengesi de alt üst olur. Cilt fazla yağ üretmeye başlar bu yüzden yüz bölgesinde ve saç diplerinde fazla yağlanma meydana gelir. Buna bağlı olarak da sivilceler de ve siyah noktalarda artış, akne problemleri ortaya çıkar.

• Depresyon

Hormon dengesinin vücutta bozulmasının psikolojik etkileri oldukça yüksektir. Duygusal olarak kişiyi etkilediği için zaman içerisinde psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Özellikle depresyon sık görülen durumlardan biridir.

• İltihap Oluşumu

Adet döngüsünün gecikmesi nedeniyle için vücudun çeşitli bölgelerinde iltihaplanmalar meydana gelebilir. Atılması gereken ödem vücuttan uzaklaştırılamadığı için iltihaba dönüşür.

• Ciltte Lekelenme 

Hormon dengesi bozulduğundan dolayı ciltte belli bölgelerde zaman içerisinde kararma görülebilir.

• Saç Dökülmesi ve Fazla Tüylenme 

Hormon düzensizliği olması sebebiyle kanda androjen artışı meydana gelir. Androjen hormonunun artması ise erkek tipi tüylenme, saç dökülmesi ve sivilcelenme gibi durumları beraberinde getirir.

Tanı

• Öncelikli olarak hastaların şikayetleri ve öyküsü alınır ve hemen ardından klinik değerlendirilmesi yapılır.
• Bu rahatsızlık sonucunda en sık görülen durum hormon bozuklukları olduğu için hormon testleri yapılır.
• Özellikle adet döneminin gecikmesi şikayetleri olan, kilolu, yüzünde sivilceleri ve cildinde yağlanma olan genç kızlar da öncelikli olarak araştırılmalıdır.

Üreme Fonksiyonları Kontrolü

Üreme fonksiyonlarının kontrolü ile ortaya çıkabilir. Önemli olan beyin ve yumurtalık arasındaki aksların doğru çalışıyor olmasıdır. Ergenlik döneminde normal kabul edilen bu durum düzelmez ise doktora başvurulmalı ve gerekli kontroller yapılmalıdır.

 Hormon ve Tam Kan Sayımı Testleri

Polikistik over sendromu (yumurtalık tembelliği) tespiti için genellikle en doğru ve kesin sonucu hormon ve tam kan sayımı testleri vermektedir. Kanda bulunan androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların, insülin hormonu seviyeleri tespiti ile polikistik over sendromu tanısı tam olarak konabilir.

Ultrason Görüntüleme

Ultrasonografiyle yumurtalıkların görüntülenmesi yöntemi de tanı koydurucu olabilir. Ama kesin olarak bir şey söylemek için hormon ve kan testleri gereklidir.

Tanı için uygulanabilecek ek testler

• Kan basıncı, glikoz toleransı ve kolesterol ve trigliserit düzeylerinin periyodik kontrolleri
• Depresyon ve anksiyete taraması
• Obstrüktif uyku apnesi taraması olabilir

Tedavi Yöntemleri

• Muayene ve testler sonucunda doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici ilaçlar reçete edilerek tedavi kolayca tedavi edilebilir. Ayrıca bu hastalığın tedavisi, hastalığın şiddeti göz önünde bulundurularak yapılmaktadır.
• Eğer bu rahatsızlığa bağlı olarak meydana gelen başka bir hastalık varsa hekim tarafından farklı bir tedavi yöntemi uygulanabilir.
• Hemen tedavi edilmesi gereken polikistik over sendromu, tedavi edilmezse ona bağlı olarak farklı hastalıklar meydana gelebilir.
• Tedavide öncelikle kandaki androjen hormonlarının seviyesi normal düzeye indirilir.
• Sonrasında ise ilaç tedavisi uygulaması ile vücuttaki hormon dengesi tekrar sağlanır.
• Tedavi sırasında uygun diyet ve fiziksel aktivitelerle tedavi süreci desteklenebilir.
• Yumurtlama fonksiyonu bozulmuş olan bireylerde zaman zaman yumurtalıklara yönelik kapalı yapılan cerrahi girişimlere de yer verilebilir.

Yumurtalık Tembelliği Hamile Kalmayı Engeller Mi?

Bu rahatsızlık, adet dönemlerinde düzensizlik ve hormonal problemler gibi birçok sorunu beraberinde getirdiğinden i hamile kalmayı engellemektedir. Bu nedenle en kısa sürede kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşüp tedaviye başlanmalıdır. Tedavi yapıldıktan sonra tekrardan hamile kalma olasılığı yükselmektedir.

Yumurtalık Tembelliği Tekrarlar Mı?

Yumurtalıklarda meydana gelen hastalıkların birçoğu zaman içerisinde tekrar ortaya çıkmaya oldukça müsaittir. Fakat yumurtalık tembelliği tedavi edildikten tekrarlanma riski en düşük olan rahatsızlıklardan biridir. Tekrar görüldüğünde yeniden tedavi uygulanıp başarılı sonuç alınabilir.

Bitkisel Tedavi Yöntemleri

• Tarçın

Kan şekerini stabilize etme özelliği olan tarçın, insülin direncini azaltmaya yardım eder. Günlük tükettiğiniz kek, yoğurt, kahve hatta suyunuzun içerisine bile ekleyip rahatça tüketebilirsiniz.

• Zerdeçal

Zerdeçal, kanda insülin direncini azaltırken aynı zamanda bir anti-enflamatuar ajan olarak görev yapar. Yediğiniz yemekleri veya salataların içerisine istediğiniz kadar ekleyebilirsiniz.

• Çuha Çiçeği Yağı

Bu yağ genellikle, adet ağrısı ve düzensiz adet olmak için kullanılmaktadır. Aynı zamanda kolestrol seviyesini dengelemeye yardım eder. Her gün düzenli olarak 1 bardak suya karıştırılarak tüketilebilir.

• Morina Karaciğeri Yağı

İçerdiği D ve A vitaminlerinin yanı sıra yüksek miktarda omega-3 yağ asitleri bulunduran bu yağı, adet sağlamaya yardım eder. Her gün düzenli olarak 1 bardak suya karıştırılarak tüketilebilir.

• Berberin

Özellikle Çin’de insülin direncine yardımcı olmak için sık kullanılan bir bitkidir. Endokrin sistemi düzenlerken, vücudun metabolizmasını hızlandırmaya yardım eder. Hap şeklinde takviye gıda olarak kullanılabilir.

• Maça Kökü

Doğurganlığı arttırdığı bilinen geleneksel bir bitki olan maça bitkisi kökü, hormonları ve kandaki kolestrol seviyesini dengelemeye yardım eder. Piştiğinde besin değerini kaybettiğinden genelde çay gibi demlenerek günde 2 defa tüketilmektedir.

• Hint Ginsengi

Vücuttaki stresi alarak rahatlamayı sağlar. Ayrıca rahatsızlığın neden olduğu semptomları azaltarak kortizol düzeylerini dengelemeye yardımcı olur. çay şeklinde demlenerek günde 2 defa içilebilir.

• Basil

Metabolik strese iyi geldiğinden vücudun stresten kurtulmasına yardım eder. Çayların içerisine eklenerek günde 1-2 bardak tüketilebilir.

• Meyan Kökü

Anti-enflamatuar özelliklerinden dolayı şekeri metabolize etmeye ve hormonları dengelemeye yardımcı olur. Çay olarak kaynatılarak günde 1-2 bardak tüketilebilir.

• Demir Dikeni (Tribulus terrestris)

Yumurtlamayı uyarmaya ve sağlıklı adet olmasına yardımcı olur. Ayrıca yumurtalıkta meydana gelen kistlerle savaşır. Hap şeklinde gıda takviyesi olarak kullanılabilir.

• Hayıt Çiçeği

Doğurganlık üzerindeki etkisi olduğu bilinen bu çiçek, hastalığın semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Çay olarak yaprakları kaynatılarak günde 1-2 bardak tüketilebilir.

• Çemen Otu

Kanda insülin seviyesinin korunmasına yardımcı olur. Çay olarak yaprakları kaynatılarak günde 1-2 bardak tüketilebilir veya alternatif olarak tohumları salataya karıştırılabilir.

• Keten Tohumu

Bol lif içeriği olan keten tohumunun vücuttaki testosteronların miktarını azaltıcı özelliği vardır. Aynı zamanda omega-3 ve omega-6 yağ asitleri ve lignans için çok iyi bir kaynak olan bu tohum, rahatsızlığın belirtilerini ortadan kaldırarak vücuttaki glikoz ve insülinin dengesini korumaya yardım eder. Tohumları toz haline getirip kahvaltınıza veya meyve suyunuza karıştırarak günde 1-2 defa tüketebilirsiniz.

• Bal

Bal açlık krizlerini engelleyerek tokluk hissi verir. Kandaki şeker oranını dengeler. Bir çorba kaşığı balı limon ve ılık suyla karıştırılıp sabahları aç karnına içilebilir.

• Acı Kabak

Kanda insülin ve glikoz seviyesini kontrol altına almaya yardım eder. Yemek olarak pişirilerek haftada 3-4 kez tüketilebilir.

• Amla Meyvesi (Hint Bektaşi Üzümü)

Vücuttaki kan şekeri seviyelerini kontrol etmeye ve kadınlarda doğurganlığı arttırmaya yardım eder. Bu meyve antioksidanlar ve C vitamini açısından da zengindir. Vücudun toksinlerden arınmasına yardım eder. Yoğurt ile karıştırılarak her gün düzenli olarak tüketilebilir.

Tedavi Edilmezse Meydana Gelebilecek Hastalıklar

• Yumurtlama Bozuklukları

Uzun süre tedavi edilmez ise yumurtalık tembelliği yerini yumurtlama bozukluklarına verebilir. Bu durum ilerleyen zaman içerisinde kalıcı kısırlığa ve erken yaşta menopoza kadar gidebilir.

• Şeker ve Yağ Metabolizması Bozukluğu ile Oluşan Hastalıklar

Vücuttaki tüm hormonların dengesi bu hastalık yüzünden bozulur. Buna şeker ve yağ metabolizmasını düzenleyen hormonlar da dahildir. Bu nedenle bu hormonların dengesinin bozulmasına bağlı olarak Tip 2 diyabet, kolesterol yüksekliği ve obezite gibi durumlar meydana gelebilir. Ayrıca androjen fazlalığı nedeniyle saç dökülmesi, erkek tipi tüylenme, ciltte yağlanma ve sivilcelenme gibi dermatolojik sorunlar ortaya çıkar.

• Psikolojik Hastalıklar

Uyku apnesi, depresyon ve anksiyete bozuklukları gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıkların altında hormonal dengesizlikler yatmaktadır. Yumurtalık tembelliği vücuttaki hormon dengesini oldukça etkilediğinden tedavi edilmediği takdirde psikolojik rahatsızlıklar ile karşılaşılma riski oldukça yüksektir.

• Alkolsüz Steatohepatitis 

Karaciğerde yağ birikmesi sonucunda oluşan karaciğer iltihabıdır. Vücutta en fazla iltihaplanmanın olduğu organ karaciğerdir.

Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Ergenlik dönemi sonrasında adet döngüsündeki düzensizlik devam ediyorsa, 1 yıldan fazla süredir hamilelik gerçekleşmiyorsa, aşırı susama veya açlık, bulanık görme veya açıklanamayan kilo kaybı gibi diyabet belirtileri, aşırı kıllanma ve sivilcelenme gibi belirtiler seyir ediyorsa mutlaka kadın hastalıkları veya doğum uzmanı ile görüşülmelidir.

Nelere Dikkat Edilmeli?

• Alınan Kalori Miktarı

Günlük alınan kalori miktarının insülin ve testosteron hormonlarının seviyeleri etkilemektedir. Bu yüzden günlük alınan kalori miktarına dikkat edilmelidir. Özellikle alınan karbonhidrat ve protein dengesi kandaki insülin hormonunun seviyesini etkilemektedir. Sebze ağırlıklı beslenmeye dikkat edip, çeşitli sağlıklı diyetler uygulanabilir.

• Alınan Şeker Miktarı Azaltılmalı

Özellikle fazla alınan şeker zamanla dejeneratif hastalıklara neden olmaktadır. Bu yüzden hem tedavi sırasında hem de sonrasında fazla alınmamasına dikkat edilmelidir. Sindirime de yardımcı olması açısından lif bakımından zengin olarak besinler tüketilmelidir.

• D Vitamini ve Kalsiyum

Yumurtalık tembelliği tedavisinde ek olarak kalsiyum ve D vitamini de kullanılmaktadır.

• Magnezyum ve Demir Miktarı

Kandaki magnezyum seviyesinin düşük olması genellikle diyabet ile ilişkilidir. Yumurtalık tembelliği olan kadınların çoğunda görülen insülin direnci ve metabolik sendrom belirtileri, ek magnezyum alınarak takviye edilebilir. Aynı şekilde demir de kanı dengelediğinden, demir açısından zengin sebzeler tüketilmeye dikkat edilmelidir.

• Omega-3 Miktarı

Özellikle omega-3 kadınlarda androjen seviyelerini azaltabileceğinden mutlaka kullanılması gereken bir takviyedir, testosteron konsantrasyonun düşürülmesine yardım eder.

• B Vitamini Miktarı

Yumurtalık tembelliği tedavisinde B vitamini insülin hormonu dengesini sağlamaya yardım etmektedir.

• Kahve Tüketimi Azaltılmalıdır

Kafein kandaki östrojen hormonu seviyesini etkilemektedir. Bu yüzden kahve yerine yeşil çay tüketimi hem vücut hem de hormonlar için daha iyi olacaktır.

• Alınan Krom Miktarı

Krom, vücudun insülin ve kan şekeri seviyelerini düzenlemesine yardımcı olduğundan dolayı, yumurtalık tembelliği tedavisi sırasında kullanılması önemlidir.